قهوه عاج سیاه (Black Ivory Coffee) یک نوشیدنی قهوه بسیار لاکچری و گران قیمت است. چون در تولید این قهوه از فیل ها استفاده می شود این نام را برای آن قرار دادند. این قهوه طعم بسیار خاص و منحصربفردی دارد که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.
این قهوه اولین بار در تپه های سرسبز شمال تایلند از میان کودهای فیل توسط همسر یکی از فیل بانان کشف شد. هر چند آن زمان کسی فکر نمی کرد این قهوه جزو گران قیمت ترین قهوه ها در دنیا شود.
در این مقاله با این قهوه و چگونگی تولید آن آشنا می شویم.
قهوه عاج سیاه چگونه تولید می شود؟
تولید کنندگان این قهوه که بیشتر آنها در کشور تایلند هستند تعدادی فیل را در یک پناهگاه نگهداری می کنند. آنها برای تغذیه فیل ها یک برنامه غذایی خاص و مشترک در نظر می گیرند. ماده اصلی در برنامه غذایی فیل ها میوه گیاه قهوه یا همان گیلاس قهوه است. برای تغذیه فیل ها از گیلاس های رسیده و قرمز قهوه که توسط زنان بومی دست چین می شود استفاده می کنند.

بعد از این که فیل ها گیلاس های قهوه را می خورند حدود 12 تا 72 ساعت طول می کشد که آنها در بدن فیل ها هضم شوند. در فرایند هضم شدن آنزیم های دستگاه گوارش پروتئین موجود در گیلاس های قهوه را جذب می کنند. بقیه گیلاس قهوه از بدن حیوان دفع می شود.
گیلاس های قهوه بعد از دفع چون پروتئین آنها از بین می رود طعم تلخی کمتری دارند. این گیلاس ها بعد از دفع شدن جمع آوری می شوند و سپس آنها را شسته و چکش می زنند و در نهایت مقابل نور مستقیم آفتاب قرار می دهند تا کاملا خشک شوند. این فرایند را تخمیر سنتی می گویند.
تولید قهوه عاج سیاه نمی تواند به صورت انبوه صورت گیرد. زیرا برای تولید یک کیلو از این قهوه به حدود 33 کیلوگرم میوه قهوه نیاز است. به همین دلیل این قهوه که از مدفوع فیل به دست می آید در جهان بسیار کمیاب است.
روش های متداول تولید قهوه عاج سیاه
روش تهیه این قهوه با انواع قهوه های دیگر متفاوت است. تهیه این قهوه با یک دستگاه قهوه جوش خاص است که باعث می شود طعم قهوه بهتر شود. قهوه عاج سیاه به یک روش فرانسوی تهیه می شود که حدود 200 سال قدمت دارد. در این روش آب از طریق یک لوله فلزی جوشانده می شود.
دمای آب مورد نیاز برای این قهوه باید کمتر از دمای جوش باشد. وقتی قهوه با آب جوش تماس پیدا می کند دمای آن حدود 2 درجه از دمای جوش کمتر می شود و در نتیجه دمای آب برای دم آوری قهوه و طعم بهتر آن بسیار مناسب است.
برای تهیه این قهوه از هیچ فیلتری استفاده نمی شود چون ممکن است طعم قهوه را تحت تاثیر قرار دهد و طعم آن را نامطلوب سازد. اگر این قهوه با روش معمولی که گفته شد دم آوری شود میزان تلخی آن کمتر و طعم آن بسیار عالی خواهد شد. رنگ قهوه هم قهوه ای مایل به قرمز خواهد بود.
مخالفان تولید قهوه عاج سیاه
همان طور که اشاره شد برای تهیه این قهوه باید تعداد زیادی فیل را در یک پناهگاه نگهداری کرد و برای تغذیه آنها از گیلاس های قهوه دست چین درختان قهوه استفاده می شود. وقتی فیل ها گیلاس های قهوه را خوردند بعد از هضم در دستگاه گوارش آنها را دفع می کنند. سپس افرادی گیلاس های قهوه را جمع آوری می کنند و آنها را بعد از شستشو و چکش زدن خشک می کنند.
نکته مهم این است که فیل ها باید مقادیر زیادی گیلاس های قهوه را بخورند تا مقدار کمی از این قهوه به دست آید. در عین حال فیل ها حیوانات در خطر انقراض هستند. از طرف دیگر فیل ها هم مانند انسان ها ممکن است تمایلی به مصرف گیلاس قهوه نداشته باشند و با ذائقه آنها سازگاری نداشته باشد. ممکن است کارگرانی که مسئول جمع آوری گیلاس های قهوه هستند نتوانند آنها را پیدا کنند.
یکی دیگر از نکات مهم برای تولید قهوه عاج سیاه این است که بدن فیل ممکن است کافئین موجود در دانه های قهوه را جذب کند. در این صورت قهوه دیگر خواص لازم و کیفیت مناسب را نخواهد داشت.
بنابراین به دلایلی که گفته شد بعضی از تولید کنندگان قهوه با تهیه این نوع قهوه به شدت مخالف هستند. با این وجود بسیاری از تولید کنندگان این نوع قهوه معتقدند تغذیه فیل ها با گیلاس های قهوه هیچ ضرری برای دستگاه گوارش آنها ندارد.
نکات تکمیلی درباره قهوه عاج سیاه
قهوه عاج سیاه از سال 2012 توسط بلیک دینکین تولید آن شروع شد. قیمت این قهوه بسیار گران و تقریبا 2000 دلار برای هر کیلوگرم می باشد. در واقع می توان گفت این قهوه بسیار لاکچری و گران قیمت ترین قهوه در جهان است. این نوشیدنی در هتل ها و کافی شاپ های خاص، لوکس و گرانقیمت سرو می شود.

هر چند قهوه عاج سیاه در هر منطقه ای نمی تواند تولید شود و با اطمینان درباره طعم و کیفیت آن نمی توان صحبت کرد اما بلیک دینکین معتقد است که این قهوه بسیار خوش طعم، ملایم و خاص است.
این قهوه به دلیل استفاده از فیل ها مخالفان زیادی دارد. چون آنها معتقدند که این روش تهیه قهوه فقط می تواند برای یک سری افراد سود جو درآمد زیادی داشته باشد. البته جدای از قیمت بالای این قهوه نحوه تهیه آن برای بسیاری افراد ممکن است خوشایند نباشد.
جمع بندی
قهوه عاج سیاه از درختان قهوه عربیکا در کشور تایلند تهیه می شود. کیفیت گیلاس های قهوه عربیکا بسیار بالا است و بعد از جمع آوری گیلاس ها توسط افراد بومی برای تغذیه فیل ها مورد استفاده قرار می گیرند. اغلب زنان بومی در کشور تایلند میوه های قهوه را پس از دفع از بدن فیل جمع آوری می کند و سپس برای فرآیند شستشو و خشک کردن و فرآوری آن به بانکوک فرستاده می شوند.
هر چند مقداری از درآمد حاصل از فروش این قهوه صرف نگهداری و تغذیه فیل ها می شود اما حامیان محیط زیست با تولید این قهوه مخالف هستند.